Deze week twee grappen en een Arabisch spreekwoord. Ze komen uit de verzameling van Bar Hebreaus:

The laughable stories, 

collected by Mar Gregory John bar Hebreaus, London, Luzac & Co, 1897; heruitgave W. Drugulin, Oriental printer, Leipzig (Germany); ook te vinden in de literatuurlijst van Humor en zijn Schaduw.

Grap CCCLXXX:

Een mestkever zei tegen zijn moeder: “Waar ik ook ga altijd spugen de mensen op mij!” Zijn moeder antwoordde hem: “Dat is omdat ze jaloers zijn op je schoonheid en je lekker vinden ruiken.”

Arabisch spreekwoord (Arabische versie onder de link):

De mestkever is een schoonheid in de ogen van zijn moeder!

Grap CCCLXXXI:

Toen eens een vos door een hond het vuur na aan de schenen werd gelegd, zei ie tegen de hond: “Je gedraagt je niet zó omdat je zo sterk bent, maar uit zwakte. Als je vindt dat dat niet zó is, probeer dan maar eens hetzelfde met een wolf!”

Wie was Gregory bar Hebreaus.

John Abu ‘l –Faraj of Abu’l-Faraj Gregory (1226-1286 na Chr.) is de schrijver van “Een boek met verhalen om te lachen”. Hij heeft dus als voornaam al twee verschillende namen John en Gregory. De naam John komt nergens terug, dus ga ik ervan uit dat hij gewoonlijk Gregory  (Sjors) werd genoemd. De naam is verder Arabisch: Abu ‘l-Faraj zou je kunnen vertalen met Vadertje Plezier! Een uiterst merkwaardige naam voor iemand die bijna veertig jaar van zijn leven een geestelijk ambt heeft uitgeoefend, vanaf 1253 als bisschop van de Jacobijnse  gemeente van Aleppo en later als aartsbisschop  van een plaats dichtbij Mopsuestia. De voorspellersfamilie Mopsus heeft aan deze stad zijn naam gegeven. En voorspellingen spelen Gregory Bar Hebreaus dan ook vaak parten. De naam Bar Hebreaus (zoon van de Hebreeër) heeft hij te danken aan zijn vader, die een Joodse dokter was. Hoe hij dan toch hoofd van de Oud Syrische Orthodoxe kerk is geworden, is mij niet bekend.

In het jaar 1286, toen hij zestig jaar werd, deed hij de volgende berekende voorspelling over zijn dood: "Ik was geboren in het jaar dat Chronos en Zeus (Saturnus en Jupiter) in  conjunctie tot elkaar stonden in het dierenriemteken Waterman; 20 jaar later toen dezelfde planeten weer in conjunctie tot elkaar stonden in het dierenriemteken Weegschaal werd ik tot bisschop benoemd; weer 20 jaar later toen dezelfde conjunctie zich voordeed nu in het dierenriemteken Tweelingen werd ik waardig bevonden Aartsbisschop (maphrian) te worden van een plaats dichtbij Mopsuestia; en nog weer eens 20 jaar later, als  weer dezelfde twee planeten opnieuw in conjunctie tot elkaar zullen staan, zal ik uit deze wereld vertrekken.”

Toen het eenmaal zover was, dacht zijn broer dat Sjors het slachtoffer zou worden van plunderende struikrovers, die mensen ontvoerden om er losgeld voor te vragen. Hij vroeg hem naar een veiliger plek te verhuizen, wat hij uiteindelijk na veel aandringen ook deed. Daar zette hij zich zo ijverig aan het vertalen van een omvangrijk werk dat hij ziek werd. Tot aan het laatste ogenblik van zijn dood, was het een vrolijk en opgewekt man, die niet bang was voor de dood. Hij vertrok uit deze wereld in de nacht van de 33-ste van de maand Tammuz (Juli, Arabische kalender) van het jaar 1597, d.i. 1286 van de christelijke jaartelling. Hij is waarschijnlijk de grootste schrijver van de oud Syrische kerkgemeenschap. Hij schreef “Een boek met verhalen om te lachen” toen hij al op leeftijd was. De grappen die hierboven staan komen uit een manuscript uit de 13-de eeuw. In totaal waren er 727 grappen in het oorspronkelijke manuscript opgenomen; daarvan is ongeveer een derde verloren gegaan. Gregory bar Hebreaus heeft de grappen uit andere grappenverzamelingen, zoals die van Palladius overgenomen. Als ze te lang waren kortte hij ze aanzienlijk in, maar wist toch altijd de pointe ervan te behouden.  Hij had daarbij als uitgangspunt:  “in het tabernakel van de wijsheid is alles noodzakelijk, niets wat dan ook, dat het verstand, het inzicht en het begrip scherpt op een natuurlijke wijze, en bijdraagt tot ontspanning en plezier voor de  geest die neerslachtig is en lijdt, mag ooit worden verworpen.”