Geluk

 Cepot op zoek naar Geluk. (1996)

In dit fragment, oorspronkelijk genaamd “Cepot triping”, raadpleegt een vrouwelijke collega, Bi Ijem (1), uit het theater van Karawang, een buurtvader (bapak rukun tetangga) in verband met een probleem dat zij heeft met haar echtgenoot Cepot. De hele dag schudt hij met zijn hoofd heen en weer, en dan weer voor en achteruit, terwijl hij bij herhaling  de tekst neuriet dat alles zo “groovy” en “cool” is (asiyek enak) . Hij houdt ervan disco’s af te lopen, in café's rond te hangen en hij draag steeds een zonnebril met zulke donkere glazen dat je hem niet meer kunt aankijken. Cepot legt uit dat hij Ecstasy gebruikt om aan het leed aangericht door corrupte individuen te ontkomen. Deze mensen veroorzaken de zich als een olievlek verspreidende economische crisis en sociale ongelijkheid, jaloezie en hebzucht, en de toenemende criminaliteit.

In het commentaar op dit fragment valt te lezen, hoe Cepot zijn geluk zoekt door te benadrukken dat persoonlijk geluk en sociaal geluk in evenwicht zouden moeten zijn. Hij denkt door het gebruik van drugs eerlijk te kunnen zeggen wat hem dwars zit. En dat men naar hem zal luisteren, maar zelfs te hulp geroepen buurtvader luistert niet. Boven deze Inleiding is in een animatie een samenvatting van dit fragment te zien: naar boven scrollen!

CEPOT: Waarom denk je dat ik zo stoned ben als een garnaal? Nou?

NAYAGA:  Leg dat ons eens uit, broer? Ik luister…. (2)

CEPOT: Zie je dan niet, hoe slecht dit (elitaire) clubje mensen is voor iedereen? En schadelijk!

NAYAGA:  Hoe bedoel je schadelijk?

CEPOT: Je kent toch de slogan over de noodlijdende mens? (3)  Nou, dat is precies wat hier aan de hand is! Ja, denk daar maar eens over na.

NAYAGA: Hij is zo stoned als een garnaal, maar zegt wel de waarheid!

CEPOT: Nou, wat heb je daarop te zeggen?

BAPAK RT: Het is waar, het is heel vervelend en frustrerend.

CEPOT: Ik zal je eens vertellen hoe frustrerend het wel niet is.

BAPAK RT: Als hij besefte wat hij nu zegt, dan zou hij dit hier nu niet staan te verkondigen.

CEPOT: Luister! Zijn jullie bekend met Pancasila?

BAPAK RT: Daar heb ik al heel wat over gehoord!

CEPOT: Pancasila (4) kent vijf uitgangspunten. Allereerst: Geloof in God, daarop volgt, rechtvaardigheid….

NAYAGA:  Sociale rechtvaardigheid…

CEPOT: sociale rechtvaardigheid…

NAYAGA: voor iedereen!

CEPOT: Voor alle bewoners van Indonesië. En dan komt, Persija (5) … wat is dat?

NAYAGA: Nationale eenheid….

CEPOT: … eenheid en Wijsheid, en…?

BAPAK RT: ..en Menselijkheid.

CEPOT: Het volk…

BAPAK RT: Het volk…

CEPOT: … wordt bestuurd…

BAPAK RT: met Wijsheid.

CEPOT: …door het met Wijsheid te besturen! Moet je dat eens horen: wijsheid! Wat is het doel van de Pancasila, als het niet is alle vormen van partijpolitiek, gericht op de bevoordeling van de eigen partij, uit te bannen. Ja toch?  Zoals zinloos getouwtrek. In een handomdraai zullen ze het land om zeep helpen, over de ruggen van de mensen heen, en daarna schaffen ze de Pancasila af.

BAPAK RT: Maar dat gaat ons toch helemaal niet aan!

CEPOT: Helemaal niet aan!? En wat is dit dan? We zitten midden in de ellende. Kennen we Mensenrechten, Wijsheid en Sociale Rechtvaardigheid? Nou?

BAPAK RT: Wijsheid.

CEPOT: Over welke wijsheid heb je het? Zijn die wijs, die hun wijsheid aanwenden om collaborateur te worden? Om geld binnen te harken? Om tot het elitaire kringetje te worden toegelaten?

BAPAK RT: Om bij de familie te horen? (6)

CEPOT: Hè? Om bij hun familie toegelaten te worden?

BAPAK RT: Om tot de familie toegelaten te worden (in een andere stad)? (7)

CEPOT: Oké, om tot hun familie toegelaten te worden (in een andere stad).

BAPAK RT: Om vriendjes met ze te worden?

CEPOT: Om vriendjes met ze te worden, en daarom is hun kennis (wijsheid) nog minder waard dan dat van kenners (experts).

BAPAK RT: Zo is het toch, Bi Ijem?  [Echtgenote van Cepot die Bapak RT om raad heeft gevraagd.] Zij houden zich alleen vast aan hun eigen ideeën, nietwaar? (8)

IJEM: Zeker!

BAPAK RT: Om te zeggen dat het gaat om een probleem veroorzaakt door de regering, is niet correct.

IJEM: Dat zou zo maar eens zo kunnen zijn.

CEPOT: Ik zeg niet dat de regering slecht is, maar dat zij die het bestuur in handen hebben, dat zijn! Sta niet te kletsen, als je het woord hebt, ‘Mo.(9)

NAYAGA: RT! RT!

CEPOT: Weet je, zijn naam is Omo! Als je ergens over begonnen bent, begin dan even later niet over iets heel anders.

BAPAK RT: Let op je woorden.

CEPOT: Inderdaad. Dus….

BAPAK RT:  Wat je zegt, is verkeerd!

CEPOT: Wat verkeerd is, is dat een corrupt groepje mensen dingen om zeep helpt, mensen die geen enkel gevoel voor verantwoordelijkheid kennen.

BAPAK RT:  Verantwoordelijkheid voor wat?

CEPOT: Verantwoordelijk voor de wetten van dit land.

BAPAK RT:  Ah, juist, zo is het.

CEPOT: Kijk, het zit zo. Denk hier maar eens over na. Een sociale kloof (tussen arm en rijk) splijt dit land in tweeën. Bovendien bestaat er sociale afgunst ten aanzien van elkaar. Sociale jaloezie leidt tot een toename van criminele activiteiten. (10)

 NAYAGA: Klopt als een bus! (11) 

CEPOT: Nietwaar?

NAYAGA: Helder!

CEPOT: Zo helder als glas.

BAPAK RT: Dit loopt uit de hand. Dit gaat veel te ver.

CEPOT: En nu, hoe moet het nu verder?

BAPAK RT: De afstand tussen ons is te groot.(12)

CEPOT: Om deze steeds groter wordende afstand tussen arm en rijk te overbruggen moeten we ons aaneen sluiten en samenwerken op een hoger trap van ontwikkeling. Snap je wat ik zeg? Geef toe, je legt het af tegen een zuiplap! Geef toe, ik ben beter wanneer ik dronken ben, ongetwijfeld.

BAPAK RT: En daar is een reden voor…

CEPOT:  Er is een reden waarom ik Ecstasy gebruik en aan de drank ben.

BAPAK RT: Illegaal bier! Omdat het goedkoop is, illegaal bier.

CEPOT: Illegaal bier: er is een reden waarom niet drinken schadelijker is dan drinken.

NAYAGA: Die bestaat niet.

CEPOT: Waarom zeg je dat zo’n reden niet bestaat?

NAYAGA: Iemand die alcohol drinkt, wordt eraan verslaafd.

CEPOT: Yep.

NAYAGA: Zij die pillen slikken als BK en magadon  (13) worden stoned, maar er zijn er ook, die gaan kotsen als mensen, die in een bus autoziek worden!

CEPOT: Samengevat: wat zijn de bijverschijnselen van het gebruik van ecstasy en drank? Je realiseert je dat je je grip op de werkelijkheid verliest. Je verliest de beheersing over jezelf. Dat is alles. Alles wat je zegt, is grappig in het bijzijn van anderen, die aan het werk zijn. Die vlieger gaat voor mij niet op, en daar is een reden voor, vriend. Ik ben opgeklommen naar hogere regionen. Het komt erop neer dat ik mijn wensen aan de regering zelf kenbaar kan maken. Is dat iets of niets? (14)

BAPAK RT: Juist.

CEPOT: Maar we hebben democratie en Pancasila nodig.

BAPAK RT: Heel erg waar.

CEPOT: Als we in een democratisch land zouden kunnen leven onder de Pancasila-wet….

BAPAK RT: Ja…

CEPOT: Dan zullen we ons beschermd weten door wetten en bestuursmaatregelen. Zo is dat.

CEPOT: Cool, cool, cool. Heel goed, Cepot, groovy, groovy: leuk, leuk, leuk!